Citeren, parafraseren en plagiaat

Citeren is het letterlijk overnemen van een tekst of een afbeelding uit een publicatie. Dit is toegestaan onder de volgende voorwaarden:

• De bron is op de juiste manier vermeld;
• Het citaat is letterlijk (ongewijzigd) overgenomen;
• Het begin en einde van het citaat is duidelijk aangegeven (bijv. met aanhalingstekens of door het citaat te laten inspringen); 
• Het citaat is relevant voor je betoog en het mag slechts een klein onderdeel uitmaken van het werk.

Waar moet ik op letten bij citeren?
Een citaat gebruik je om een punt te verduidelijken, of als je de oorspronkelijke formulering van een ander wilt analyseren. Je mag een citaat niet gebruiken als vervanging van je eigen tekst. Je verslag mag dus nooit bestaan uit aan elkaar geplakte citaten. Dat is plagiaat, ook als je wél naar de bron verwijst. 

Hoeveel mag ik citeren?
Dit hangt af van je doel en de lengte van de brontekst. Soms is één regel voldoende, een andere keer heb je een hele alinea nodig. Als vuistregel kun je aanhouden dat voor elke regel die je citeert, je zelf twee regels probeert te schrijven waarin je het citaat bespreekt.

Voorbeeld van een citaat

Een citaat kan er bijvoorbeeld als volgt uitzien (uit boek 'Dutch Military Thought, 1919-1939'):

Het concept 'Total war' was na WOI niet bepalend bij de vorming van een nieuwe visie op oorlogsvoering, stelt Klinkert (2022): "Most of all, it was a concept with a negative connotation, and it did not offer a programma for a reorientation of the national armed forces. Total war was waged against, and not by, the Netherlands." (p. 319)

De volledige bronvermelding is voor de lezer terug te vinden in de literatuurlijst, meestal achterin je scriptie of thesis. 

Als je passages uit de tekst van iemand anders in je eigen woorden omschrijft, noem je dat parafraseren. Hierbij probeer je de strekking van een passage te behouden, zonder de tekst letterlijk te kopiëren.

Let op: alleen een paar woorden veranderen, of de zinsvolgorde omgooien, is niet voldoende. Dat wordt ook als plagiaat beschouwd. Je kunt de tekst van de ander dan beter letterlijk citeren en je eigen ideeën daarop laten volgen.

Bij een samenvatting geef je een beknopt overzicht van de inhoud van of de ideeën uit (een deel van) een bron. Hierbij geef je de belangrijkste en meest relevante informatie uit die bron in eigen woorden weer. 

Parafraseren en samenvatten is toegestaan onder de volgende voorwaarden:

• De bron is op de juiste manier vermeld (ook als het een internetbron is). 
• Je geeft duidelijk aan wat jouw eigen ideeën zijn en wat je van een ander hebt overgenomen.

Voorbeeld van een parafrase

Een parafrase kan er bijvoorbeeld als volgt uitzien (uit research paper 'The Social Ties that Bind: Unraveling the Role of Trust in International Intelligence Cooperation'): 

De vraag naar de inzet van de militaire politiefunctie zal naar verwachting groeien, gezien de opkomst van hybride conflicten. (De Boer, 2021, p. 67)

Ook voor parafrases geldt: de volledige bronvermelding is terug te vinden in de bronnenlijst.